از محبت خارها گل می‌شود؟

مدیر طرح: سمیه گایگانی
همکاران:سیامک کفایی، فریده درفشی، میترا زاغی، عسل ادریس آبادی، مصطفی کوچکی

پیشگفتار

از محبت خارها گل می‌شود

خصوصیاتی چون شجاعت، گذشت، ایثار، درجات بالای علمی و صفات عالی دیگر، وجود دارند که وقتی انسان آنها را متناسب با روحیات خودش درک می کند،  توجهاتش روی آنها متمرکز می شود و فطرتاً نوعی کشش و یگانگی با آنها را در دل خود می یابد و نوعی گرایش قلبی نسبت به کسی که دارای این صفات است پیدا می کند ودلش به طرف او کشیده می شود.

"محبت در حقیقت حالتی است که در دل یک موجود دارای شعور نسبت به چیزی که با خواسته های او تناسبی داشته باشد پدید می آید و آن جاذبه ای ادراکی در موجودات دارای شعور است، همانند جاذبه های غیر ادراکی طبیعی که در موجودات مادی فاقد شعور وجود دارد.(مثل جاذبه بین آهن و آهن ربا ) اما جذب و انجذاب در بین موجودات ذی شعور برخلاف دسته دیگر، آگاهانه است و ملاک آن ملایمتی است که آن موجود با محب خود دارد و محبت انسان به چیزی تعلق می گیرد که ملایمت کمال آن را با وجود خودش دریافته باشد  و داراى شدت و ضعف و مراتب مختلفى است."

احساس دوست داشتن  یکى از ادراکاتی است که ما درون وجدان خود مى‏یابیم و ابراز این احساس به دیگران را مهرورزی گویند.

محبت، دوستی، مهربانی، رحمت، مودت وعشق، نسبت به موجود دیگر مترادف مهرورزی؛ و  نفرت، بغض، خصومت و دشمنی نسبت به موجود دیگر متضاد آن است.
محبت به معنی دوست داشتن شخصی دیگر است؛ اگر محبت از جانب دیگران به فرد ابراز شود موجب احساس رضایت و خشنودی وی می‌شود.

دفتر زندگى انسان‌ها با واژه محبت آغاز شده است و در آخرین لحظات زندگى سرشار و لبریز از عشق و دلدادگى به سرچشمه محبت مى‌پیوندند، پس آغاز و سرانجام زندگى و هستى از مهر و محبت آکنده است و آنان که از محبت بی بهره اند چگونه می توان نامشان را بر جریده انسانیت نوشت؟

همه انسانها به محبت نیاز دارند، محبت و مهرورزی به دلها جان می بخشد، هر کس وجود خودش را دوست دارد و در پی آن است که در بین دیگران محبوبیت پیدا کند. نخستین بستر دریافت محبت برای هر کس خانواده است، احساس محبوبیت دل را شاد می کند. لازمه محبوبیت آن است که پدر ومادر نسبت به فرزندان مهربان باشند.
مهرورزى زمینه تجلى رحمت حق و مهر خداوندى به انسان است. مهر ورزیدن به خود و دیگران، فرمان سعادت‏بخش خداوند و همه پیامبران خصوصاً پیامبر اسلام(ص) و امامان است. در ادیان مختلف نیز درباره اهمیت محبت توصیه های زیادی شده است.
قرآن کریم  یکى از صفات اهل ایمان را مهر و محبت بر شمرده و در آیات متعددی مسلمانان را به صبر، رحمت و مهرورزى به یکدیگر سفارش کرده است.
رسول اسلام صلی الله علیه و آله مى‏فرماید: « الرَّاحِمُون یَرحَمُهُم الرّحمنُ تَبارَکَ وَتَعَالى إرحَمُوا مَن فِى الأرضِ یَرحَمْکُم مَن فِى السَّماءِ »  .
خداى مهربان به مهرورزان مهر مى‏ورزد، به همه اهل زمین محبّت کنید تا خدا به شما محبّت کند" 
نه تنها در دین مبین اسلام بلکه در همه ادیان الهی، انسان ها به محبت کردن به یکدیگر توصیه شده اند. به عنوان مثال در دین مسیحیت چنین توصیه شده است:
اگر می خواهید در کلیسایتان رشد کنید با محنت و رنج و درد سعی کنید دیگران را محبت کنید(اول یوحنا 2: 9و 4: 20).

گروهی از فلاسفه نیز در این مبحث نظریه هایی داداه اند از جمله اسپینوزا در این ارتباط می گوید:
"محبت بر خصائل و فضائل زنانه متکی است و افراد بشر را از نظر ارزش یکسان می‌داند و بدی را به نیکی پاداش می‌دهد. اسپینوزا فضیلت را با محبت یکی می‌داند و در سیاست طلب دموکراسی مطلق می‌کند. لازمه کسب فضیلت در مسیحیت محبت کردن است."
باید توجه داشت که هر گونه محبتی هم نمی تواند زیبا و حائز اهمیت باشد بطور مثال اگر سرچشمه محبت از ناحیه حیوانیّت و شهوت انسان باشد، نباید از آن انتظار دوام و بقا داشت؛ چنین محبّتی تنها می تواند زمینه‏ساز لذّت‏گرایى و شکستن حصارهاى معنوى و گاهى عامل ایجاد مشکلاتی براى خود و دیگران است لیکن محبتی که سرچشمه آن از ناحیه ایمان و انسانیّت و معنویّت آدمى باشد، می توان از آن در دنیا و آخرت انتظار آثار مثبت و نیز دوام و بقا داشت .

                   عشق‏هایى کز پى رنگى بود       عشق نبود بلکه آن ننگى بود

عشق واقعی نیز حاصل چنین محبتی است، حالت مهر و محبّت و عاطفه و علاقه واقعی وقتی   که کامل شده و اوج یابد تبدیل به عشق حقیقی مى‏شود .
عشق و محبّت اگر در مسیر مثبت شکل گیرد، در آخرت منجر به پاداش پر ارزش ابدى خواهد بودو اگر منفى و شیطانى باشد در آخرت نیز به شکل کیفر ابدى و آتش دوزخ است. این حقیقتى است که قرآن مجید و روایات، قائل به آن هستند و در زندگى اقوام و ملت‏ها و خانواده‏ها و افراد هم به اثبات رسیده است.

مهرورزی نزد ایرانیان باستان

مهر و محبت در ایران باستان نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده است.  میترا نماد مهرورزی، در میان ایرانیان باستان بوده است. زرتشتیان هر سال در روز مهر ( یکی از روزهای ماه مهر) جشن مهرگان را برای تداوم مهر بر پا می کردند تا دوستی و نور و دانایی در دلها تقویت شود. آنان معتقد اند در این روز، نهال مهرورزی پرورش می یابد و پندار بد، دشمنی ورزیدن و ظلمت نهی شود. پس از گذشت قرون و اعصار،  میترا به "مهری – مهربانو" و میتراداد به مهرداد تبدیل شده است همچنین محبت مهمترین سوژه ای است که شاعران و عارفان ایرانی به آن پرداخته اند. مهر ورزی و محبت کردن آنچنان در تار و پود ادبیات ما تنیده شده که شاید هیچ متن و غزلی را نتوان یافت که در این باره کلامی به میان نیاورده باشد.
بیاییم با پاشیدن بذر محبت در دل دیگران به هر شیوه ممکن و بدون توقع از طرف مقابل، این احساس زیبای انسانی را بیش از پیش در جامعه خود رواج داده و فضای اطرافمان را از عطر عشق، این رایحه الهی عطر آگین سازیم.

کلیات تحقیق

در این گزارش با به کارگیری نظرسنجی تلفنی و بدست آوردن آمارها، پردازش و تحلیل علمی آنها، سعی شده است تا به دیدگاه مردم تهران نسبت به محبت و مهرورزی دست یافت. این گزارش حاصل جمع آوری پاسخ 1177 نفر از مردم تهران به پرسشنامه تهیه شده توسط واحد نظرسنجی تلفنی مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه ای موسسه همشهری است. این افراد به صورت تصادفی و بر اساس مراجعه به فهرست شماره تلفن ها (از 22000000 الی 88999999) انتخاب شدند. در این گزارش نظر کسانی که تمایل به پاسخگویی به تمام پرسش های تحقیق را داشته اند، منعکس شده است.

اهداف  تحقیق

هدف کلی این تحقیق دستیابی به مجموعه اطلاعات و پاسخ هایی است که پاسخگویان  در مورد  محبت و شیوه های ابراز محبت به دیگران بیان کرده‌اند.

روش نظرسنجی

در این پژوهش، از نظرات عامه مردم به صورت تلفنی (نظرسنجی تلفنی) به روش پیمایشی و نمونه گیری تصادفی استفاده شده است. عددهای داخل جدول گرد شده است.

 جامعه نمونه

در این تحقیق نمونه آماری شامل  1177 نفر از مردم تهران است لازم به ذکر است که از این تعداد 27 درصد مرد و 73درصد زن هستند.

زمان اجرای نظرسنجی

این نظرسنجی از تاریخ 4 تا 8 اسفند ماه 1386 توسط گروه نظرسنجی مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه ای روزنامه همشهری انجام شده است.

پرسشنامه نظرسنجی

1.  جنس       
2. سن          
3. تحصیلات
4. به نظر شما مهمترین خصوصیت آدم با محبت چیه ؟
5. شما خودتون رو آدم با محبتی می دانید ؟
6. اگه به کسی محبت کنی از اون توقع محبت دارید ؟
7. اگه کسی محبت شما رو با بی محبتی پاسخ داد چه کار می کنید ؟
8. نسبت به چه کسانی بی ریا محبت می کنید ؟
9. شما چطوری محبت خودتون رو به دیگرون نشون می دهید ؟
10. به جمله از محبت خارها گل می شود چقدر اعتقاد دارید ؟
11. شما چقدر در زندگی به آن عمل می کنید ؟
12. به نظر شما بهترین شیوه جبران محبت چیه؟
13. به نظر شما اگه محبت در جامعه نباشه چی می شه ؟
14. به نظر شما چطور می شه محبت را در جامعه رواج داد ؟

چکیده:

 طرح نظرسنجی حاضر، ‌به منظور دست یافتن به دیدگاه مردم تهران در مورد محبت و مهرورزی به اجرا درآمده است. یافته های این طرح به قرار زیر است:
- 73 درصد از پاسخگویان زن و27 درصد مرد هستند.
- 15  درصد پاسخگویان در گروه سنی 25 -21  سال قرار دارند.
-  40درصد از پاسخگویان در مقطع تحصیلی دیپلم قرار دارند.
- 30 درصد مهربان بودن را مهمترین خصوصیت آدم با محبت می دانند.
-  65 درصد از پاسخگویان خود را آدم با محبتی می دانند.
-  57 درصد از پاسخگویان در ازای محبت کردن توقع محبت دارند.
- 40 درصد از پاسخگویان اگر کسی محبت آنها رابا بی محبتی پاسخ دهد باز هم به او محبت می کنند.
 - 26 درصد از پاسخگویان اعلام کرده اند نسبت به همه اعضای خانواده بی ریا محبت می کنند .
- 55  درصد محبت خود رابا رفتارشان به دیگرون نشان می دهند.
- 78 درصد در به جمله از محبت خارها گل می شود زیاد اعتقاد دارند.
- 51 درصد ازپاسخگویان گفتند که خیلی زیاد در زندگی به آن عمل می کنند.
- 35 درصد محبت متقابل را بهترین شیوه جبران محبت می دانند.
- 37 درصد گفتند اگر محبت در جامعه نباشد همه چیز زندگی از بین می رود.
- 31 درصد کمک کردن به یکدیگر را بهترین شیوه رواج دادن محبت در جامعه است.

جنس پاسخگویان
بر اساس جدول شماره 1، از میان 1177 نفر پاسخگو73 درصد  زن  و27  درصد مرد  هستند.

جدول شماره  1- توزیع پاسخگویان بر اساس جنس

   نمودار شماره  1- پراکندگی پاسخگویان بر اساس جنس

 

سن پاسخگویان
جدول شماره 2، نشان دهنده توزیع جامعه آماری این تحقیق است. همان طور که مشاهده می شود بزرگترین گروه سنی در 1177 نفر پاسخگوی این تحقیق را گروه سنی21 تا 25 سال (15 درصد) و کوچک ترین گروه سنی را افراد 41-46 سال (6 درصد) تشکیل می دهند.

جدول شماره 2- توزیع پاسخگویان بر اساس سن

سطح تحصیلات پاسخگویان
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 3،  از میان 1177 نفر  پاسخگو 40 درصد دیپلم و 4 درصد دبیرستان هستند.

جدول شماره 3- توزیع پاسخگویان بر اساس میزان تحصیلات

 به نظر شمامهمترین خصوصیت آدم با محبت چیست؟
براساس آمارمندرج درجدول شماره4، از میان 1177 نفر پاسخگو، 30درصد مهربانی و4 د رصد  خوش صحبت بودن را اعلام کرده اند.

جدول شماره 4-  توزیع پاسخگویان بر اساس مهمترین خصوصیت آدم با محبت

 شما خودتان راآدم با محبتی می‌دانید؟
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره5، از میان 1177 نفر پاسخگو،  65 درصد از پاسخگویان خود را آدم با محبتی می دانند.

      جدول شماره 5- توزیع پاسخگویان بر اساس اینکه خود را آدم با محبتی می دانند

  
            نمودار شماره 5- پراکندگی  پاسخگویان بر اساس اینکه خود را آدم با محبتی می دانند

اگر به کسی محبت کنید از او توقع محبت دارید؟
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 6، از میان 1177 نفر پاسخگو، 57  درصد در ازای محبت به دیگران توقع محبت دارند.

جدول شماره 6 – توزیع پاسخگویان بر اساس اینکه از دیگران توقع محبت دارند

نمودار شماره  6- پراکندگی پاسخگویان بر اساس اینکه از دیگران توقع محبت دارند

اگر کسی محبت شما را با بی محبتی پاسخ داد چه کار می کنید؟
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 7،  از میان 1177 نفر پاسخگو، 40 درصد عنوان کرده اند که باز هم به او محبت می کنم، 3 درصد برایشان پیش نیامده است.

جدول شماره 7 – توزیع پاسخگویان بر اساس عکس العمل در مقابل بی محبتی دیگران

نسبت به چه کسانی بی ریامحبت می کنید؟
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 8، از میان 1177 نفر پاسخگو، اکثریت آنها (26 درصد) نسبت همه اعضای خانواده بی ریا محبت می کنند.
ازبررسی جداول آماری چنین استنباط می شودکه جنسیت برروی ابراز محبت پاسخگویان نسبت به افراد مختلف تاثیر داشته است، همین بررسی نشان مید هد که مردها به همه آدمها بی ریا محبتع می کنند و زنها معتقدند باید به اعضای خانواده بی ریا محبت کرد .

جدول شماره 8 – توزیع پاسخگویان بر اساس محبت کردن بی ریا

شما چطورمحبت خودتون را به دیگران نشان می دهید؟
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 9، 55 درصد از پاسخگویان با رفتار خود محبت شان را نشان می دهند.

جدول شماره 9 – توزیع پاسخگویان بر اساس نحوه ابراز محبت به دیگران

نمودار شماره  9 – پراکندگی پاسخگویان بر اساس نحوه ابراز محبت به دیگران

به جمله از محبت خارها گل می شودچقدر اعتقاد دارید؟
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 10، از میان 1177 نفر پاسخگو، اکثریت آنها (78 درصد) زیاد و (3 درصد) کم به این جمله  اعتقاد دارند.

جدول شماره 10 – توزیع پاسخگویان بر اساس میزان اعتقاد به جمله از محبت خارها گل می شود

نمودار 10-  پراکندگی پاسخگویان بر اساس میزان اعتقاد به جمله از محبت خارها گل...

شما چقدر در زندگی به آن عمل می‌کنید؟
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 11،  51 درصد خیلی زیاد و4 درصد کم در زندگی به آن عمل می کنند.

  جدول شماره 11 – توزیع پاسخگویان بر اساس به کار گیری معنای جمله از محبت خارها گل می شود درزندگی

نمودار شماره 11- پراکندگی پاسخگویان بر اساس به کار گیری معنای جمله از محبت خارها گل می شود درزندگی

 به نظر شما بهترین شیوه جبران محبت چیست؟
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 12، از میان 1177 نفر پاسخگو، 35 درصد محبت متقابل و 5 درصد هدیه دادن را بهترین شیوه جبران محبت دانستند.

جدول شماره 12- توزیع پاسخگویان بر اساس بهترین شیوه جبران محبت دیگران

به نظر شما اگر محبت در جامعه نباشد چه می شود؟
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 13،  37 درصد از پاسخگویان عنوان کرده اند همه چیز در زندگی از بین می رود.

جدول شماره 13- توزیع پاسخگویان بر اساس پیامدهای عدم وجود محبت در جامعه

نمودار شماره 13- پراکندگی پاسخگویان بر اساس نظر آنها در مورد زندگی ، در صورت عدم وجود محبت در جامعه

به نظر شما چطور می شود محبت را در جامعه رواج داد؟
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 14، 31 درصد از پاسخگویان با کمک به همدیگر می شود محبت را در جامعه رواج داد.
ازبررسی جداول آماری چنین استنباط می شود که شیوه رواج محبت در جامعه در بین دو جنس متفاوت است.

 جدول شماره 14- توزیع پاسخگویان بر اساس شیوه رواج محبت در جامعه

 نمودار شماره 14- پراکندگی پاسخگویان بر اساس شیوه رواج محبت در جامعه